Obniżki cen pamięci DDR5 oraz wypuszczenie procesorów wyposażonych w powiększoną pamięć cache, zapewne wielu entuzjastów i zapalonych graczy skłania przy składaniu nowego komputera do zakupu nowej jednostki opartej o płyty główne AM5. Jednak czym kierować się przy wyborze najlepszej konstrukcji i jakie są różnice w chipsetach?
Spis treści
Największą jednak zaletą nowej platformy będzie jej długoletnie wsparcie. Samo AMD deklaruje, że gniazdo AM5 pozostanie z nami przynajmniej do 2025 roku, więc jest to bardziej przyszłościowe rozwiązanie w porównaniu do AM4. Jednak pytań, czym kierować się przy wyborze odpowiedniej płyty głównej jest zapewne dużo więcej i postaram się udzielić na nie wszystkie odpowiedzi. Z tego względu postanowiłem zebrać najważniejsze informacje i dokładnie opisać nową platformę od AMD.
Dla kogo jaki chipset
Zacznijmy od podstaw, czyli od układów, które znajdziemy na licznych konstrukcjach. Oczywiście mówię o chipsetach. O dziwo mimo że AM5 zadebiutowało we wrześniu ubiegło roku to już uzbierała się pokaźna ich ilość. W sklepach znajdziemy płyty główne wykorzystujące układy A620,B650 oraz X670. Czy to wszystkie? Niestety nie, ponieważ “czerwoni” postanowili dodać do kolekcji modele Extreme Zarówno dla wariantu B650 i X670, oznakowywane dopisaniem litery “E” do symbolu.
Zatem czym różnią się poszczególne chipsety? Zacznijmy od najtańszego, czyli A620. Podobnie jak w przypadku AM4, w tym przypadku seria A została znacząco ograniczona z funkcji. W tym przypadku nie mamy co liczyć na wsparcie dla standardu PCIe 5.0 ani dla kart graficznych czy nawet dysków SSD. Dodatkowo AMD postanowiło całkowicie zrezygnować udostępniania opcji podkręcania procesorów Ryzen. Overclocking jest możliwy, ale dotyczy tylko pamięci DDR5. Konstrukcje bazujące na układzie A620 posiadają przeważnie tylko dwa gniazda dla dysków M.2 oraz ograniczoną ilość złącz USB.
Dużo ciekawszą i niewiele droższą opcje wydają się konstrukcje bazujące na chipsecie B650. Domyślnie układ ten zapewnia obsługę PCie 5.0 dla szybkich dysków NVMe. Overclocking nie został zablokowany i mamy możliwość przetaktowania zarówno procesora, jak i pamięci ram. Chipset B650 polecam głównie graczom i innym użytkownikom, którzy chcą mieć wszystkie potrzebne opcje, jakie oferują płyty główne AM5 z serii 600, ale nie muszą jednocześnie podłączać wielu dysków do swojego komputera.
Układ X670 przeznaczony jest dla entuzjastów. Zapewnia obsługę jeszcze większej ilości urządzeń USB czy możliwości podłączenia dysków NVMe bądź SATA. Podobnie jak w przypadku B650, X670 również obsługuje dyski SSD w standardzie PCIe 5.0. Jak przystało na topowe modele możemy się w tym przypadku spodziewać konstrukcji z najbardziej rozbudowanymi sekcjami zasilania. Niestety płyty X670 są zauważalnie droższe od pozostałych.
A co z wariantami Extreme? Jedyną różnicą, jaką zaobserwujemy w ich przypadku jest pełna utylizacji linii PCIe 5.0. Poza slotami dedykowanymi dyskom NVMe płyty główne X670E oraz B650E mogą obsługiwać karty graficzne czy rozszerzeń w nowym standardzie. Pamiętajmy, jednak że na chwilę obecną takich jednostek jeszcze nie ma dostępnych. Dodatkowo sam RTX 4090 nawet w pełni nie wykorzystuje możliwości i przepustowości PCIe 4.0 Wydaje się zatem, że w najbliższym czasie jednymi urządzeniami w pełni korzystającymi z zalet szybszego interfejsu będą ultraszybkie dyski NVMe czy kontrolery RAID. Pytanie, czy ich naprawdę potrzebujemy.
Jak to jest z tym podkręcaniem
Jak już wspomniałem, wszystkie trzy dostępne chipsety umożliwiają podkręcanie pamięci DDR5, a tylko modele B650 i X670 procesorów. Musimy jednak pamiętać, że w przypadku jednostek centralnych przetaktowywanie jest możliwe wyłącznie na modelach pozbawionych powiększonej pamięci podręcznej. Popularne wśród graczy jednostki 3D V-Cache (X3D), podobnie miał miało to miejsce w przypadku platformy AM4, zostały całkowicie zablokowane.
W przypadku standardowych modeli procesorów Ryzen 7000 tak naprawdę w warunkach domowych nie zauważymy większych różnić w osiągach po OC pomiędzy modelami wyposażonymi w chipsety Extreme czy wersje standardowe. Oczywiście zakładając, że każda konstrukcja posiada odpowiednio mocną sekcję zasilania.
A jak wygląda sytuacja z podkręcaniem modułów DDR5? Zastosowanie nowego typu pamięci wymusiło wprowadzanie nowego rozwiązania dla platformy AMD: EXtended Profiles for Overclocking, znaną również jako AMD EXPO. Ta metoda podkręcania jednym kliknięciem, analogiczna do XMP stosowanego u Intela, poprawia wydajność, a także zmniejsza opóźnienia.
Jeśli chodzi o ręczne przetaktowanie, jest ono również obsługiwane, choć należy wspomnieć, że na chwilę obecną możliwości kontrolera wbudowanego procesor przeważnie kończą się w okolicach 6000 MHz, co jest wartością sporo niższą niż w przypadku układów Intela. Choć z racji na możliwości aktualizacji części mikrokodu (AGESA) nie jest powiedziane, że sytuacja nie ulegnie znaczącej poprawie w przyszłości.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze płyty głównej
Najważniejszym krytemu wyboru jak zawsze powinien być budżet. Często producenci podnoszą ceny płyt głównych poprzez instalacje dodatków pokroju wielostrefowe podświetlenie RGB, czy rozbudowane radiatory dla dysków M.2. Jak łatwo się domyślić te nie wypływają w żaden sposób na wydajność.
Zastanów się czego oczekujesz od nowej płyty głównej. Ile złącz USB, gniazd M.2 PCie będzie Ci tak naprawdę potrzebne. Czy planujesz w przyszłości rozbudowę pamięci RAM. Na modelach posiadających tylko dwa gniazda DIMM może być to utrudnione. Obecność karty sieci bezprzewodowej również wydawać by się mogła ważna, pytanie tylko, czy będziesz z niej korzystał. Po co dopłacać do modelu posiadającego Wi-Fi skoro PC i tak będzie podłączony przewodowo?
Weź pod uwagę, że płyty główne są dostępne w wielu różnych rozmiarach, od dużych modeli E-ATX, aż po najmniejsze jednostki Mini-ITX. To, na co się zdecydujesz, w dużej mierze powinno pokrywać się z wyborem obudowy.
Dalej najpopularniejszym standardem jest ATX. Zapewnia on największą uniwersalność pod względem rozbudowy, jak i dostępnych funkcji. Nie wymaga też większej obudowy jak ma to miejsce w przypadku E-ATX.
Choć przez ostatnie lata można zauważyć wzrost popularności rozwiązań Small Form Factor (SFF), to głównym argumentem przeciw płytom ITX, są ograniczone możliwości przyszłej rozbudowy. Mimo że płyty tego formatu posiadają tylko jedno złącze PCIe, to przeważnie producenci są zmuszeni również ograniczyć złącza M.2 czy nawet USB. Z tego względu, jeżeli decydujesz się na platformę AMD w tym formacie nie przepłacaj za konstrukcje wyposażone w układy X670. Po prostu przy tej wielkości płyty głównej i tak otrzymasz znaczącego wzrostu ilości złącz dostępnych do twojej dyspozycji.
Najlepsze płyty główne AM5
Skoro mamy już omówione najważniejsze kwestie, zajmijmy się zatem prezentacją samych płyt głównych. Nie układałem modeli w żadnej hierarchii, a ich kolejność jest wyłącznie powiązana z ceną. Jest to moja subiektywna opinia na temat produktów dostępnych na rynku.
ASRock B650M PG Riptide
Jeden z podstawowych modeli od AsRocka może nie wzbudza tyle zachwytu, co droższe modele, za to jest bardziej przyjazną dla budżetu konstrukcją. W przypadku B650M PG Riptide producent zastosował solidną, 12+2+1-fazową konstrukcję układu zasilania SPS Dr.MOS (60 A), która powinna wystarczyć nawet do umiarkowanego przetaktowywania CPU.
Płyta posiada tylko dwa gniazda M.2 dla dysków twardych NVMe. Warto nadmienić, że pierwsze umieszczone jest zaraz pod procesorem oraz zapewnia wsparcie dla interfejsu PCIe 5 generacji. Standardowo w konstrukcji opartej o chipset B650 otrzymujemy tylko cztery porty SATA. AsRock B650M PG Riptide posiada wbudowane świetlenia RGB okolic chipsetu. Dodatkowo producent nie zrezygnował z zintegrowanej osłony portów I/O i w zestawie otrzymujemy tylko jeden radiator dla dysków M.2.
Kupisz m.in w:
Gigabyte B650 GAMING X AX
Gigabyte B650 GAMING X AX, charakteryzuje się czarno szarą stylistyką. Już sam wygląd informuje nas, że mamy do czynienia z dużo droższą konstrukcją. Wszystkie trzy sloty M.2 posiadają dodatkowe radiatory, a te umieszczone na sekcji zasilania są pokaźnych rozmiarów.
Do zasilania procesora Gigabyte zastosowało mocną, 9-fazową sekcję zasilania, wspieraną przez dwa złącza 8 PIN + 4 PIN. Producent, chcąc zapewnić dużo niższą cenę, całkowicie zrezygnował z obsługi PCIe 5.0, a płyta główna obsługuje tylko PCI-E 4.0 zarówno w przypadku nośników NVMe jak i kart graficznych. Małą rekompensatą może być obecność bezprzewodowej karty sieciowej Wi-Fi 6 , czy zintegrowanej osłony portów I/O. Sam tylny panel jest mocno rozbudowany – jak na płytę B650. Do dyspozycji otrzymujemy w sumie 15 portów USB, w tym jeden zgodny z standardem USB 3.2 Gen 2×2. Płyta główna Gigabyte poradzi sobie nawet z najmocniejszymi procesorami AMD i może stanowić idealny zestaw z Ryzenem 7 7800X3D.
Kupisz m.in w:
ASUS TUF GAMING B650-PLUS
Serii TUF Asusa nie trzeba już nikomu przedstawiać. Płyty z tym logiem często goszczą w naszych rankingach i od lat są jednymi z najpopularniejszych i najczęściej wybieranych przez użytkowników. Receptą na sukces jest zachowanie równowagi pomiędzy możliwościami, jakością wykonania oraz ceną.
Płyta ASUS TUF GAMING B650-PLUS wyróżnia się czarną stylistyką z delikatnymi żółtymi wstawkami. Za zasilanie procesora odpowiada cyfrowa sekcja w konstrukcji 12+2, wykorzystująca 60 A przetworniki DrMOS. Do naszej dyspozycji pozostają 3 złącza dla dysków M.2 (jedno kompatybilne z PCIE 5.0), do 16 złącz USB.
Kupisz m.in w:
ASRock X670E Pro RS
Jedna z najtańszych konstrukcji dostępnych na rynku wykorzystujących układ X670E. Z racji, że mamy do czynienia z wersją Extreme, oznacza to, że poza obsługą dysków twardych, PCIE 5.0 jest również dostępne dla kart graficznych. Dostępne mamy po jednym gnieździe kompatybilne z najnowszym standardem.
Do zasilania procesora ASRock zastosowało mocną, aż 17-fazową sekcję zasilania (konfiguracja 14+2+1), wspieraną przez dwa złącza 8 + 4 PIN. Na tylnym panelu I / O posiadającym zintegrowaną osłonę zostało umieszczone w sumie 10 portów USB. Z tego jedno Typu C są w standardzie 3.2 Gen2x2, dzięki czemu wymiana danych odbywa się z prędkością 20 Gb/s. Z racji, że mamy do czynienia z płytą bazującą na chipsecie X670E nie dziwi obecność Wi-Fi 6 czu 2,5 Gbit karty LAN. Miłym dodatkiem od producenta jest dołączony do zestawu support dla kart graficznych.
Kupisz m.in w:
MSI MAG X670E TOMAHAWK WIFI
Tym razem postanowiłem polecić konstrukcję MSI z serii MAG. X670E Tomahawk wyróżnia się swoim wyglądem. Producent postawił na jednolitą czarną konstrukcję typu blackout. Płyta bez problemu poradzi sobie nawet z najmocniejszymi układami AMD dla gniazda AM6. Za zasilanie procesora odpowiada cyfrowa sekcja w konstrukcji 14+2+1, wykorzystująca 80 A przetworniki DrMOS. Do naszej dyspozycji pozostają 4 złącza dla dysków M.2 (jedno kompatybilne z PCIE 5.0), do 17 złącz USB. Płyta zapewnia obsługę sieci bezprzewodowej w standardzie Wi-Fi 6E, jak i 2,5 Gbit LAN.
Kupisz m.in w:
Gigabyte X670E AORUS MASTER
Gigabyte od wielu lat promuje serię Aorus jako jedną z najlepszych platform skierowaną dla graczy. Polecany model Master jest topowym przedstawicielem tej serii. Płyta charakteryzuje się mocną cyfrową sekcją zasilania w konfiguracji 16+2+2 z 105 A przetwornikami DrMOS dla głównej linii. Wyróżnia się również na tle innych konstrukcji za sprawą możliwości zamontowania w 4 dostępnych gniazdach aż dwóch dysków M.2 PCIe 5 .0.
Z racji że mamy do czynienia z topową jednostką nie dziwi obecność najlepszych układów na rynku. Za audio odpowiada ceniony kodek Realtek ALC1220-VB. W przypadku połączenie z Internetem Gigabyte zastosował układy Intela zarówno, jeżeli chodzi o Wi-FI 6E, jak i 2,5 Gbit połączenie przewodowe.
Kupisz m.in w:
Wybór najlepszej konstrukcji nigdy nie jest łatwy, ale mam nadzieje, że moje podpowiedzi uproszczą Wam choć trochę decyzję, niezależnie czy czekacie na nowe procesy APU, czy planuje zakup dostępnych już jednostek.
Ten tekst może zawierać linki afiliacyjne do naszych partnerów. Fakt ten nie ma żadnego wpływu na wartość merytoryczną tekstu. Jeśli jednak zdecydujesz się na zakupy za pośrednictwem któregoś z tych odnośników, redakcja otrzyma niewielką prowizję. Dzięki temu nadal będziemy mogli tworzyć dla ciebie wartościowe treści.
