Od premiery pierwszych układów ZEN 4 posiadających powiększoną pamięć podręczną minęło niemal pół roku. Co by nie mówić jednostki te zyskały dość duża rozpoznawalność, podobnie jak ich poprzednik jeszcze na platformę AM4. Jednak użytkownicy główną uwagę skierowują w stronę znacznie tańszego Ryzena 7 7800x3D, często zapominając czy nawet ignorując fakt, że w swoim portfolio AMD ma jeszcze dwa teoretycznie wydajniejsze modele. Postanowiłem sprawdzić, jak to jest z procesorem Ryzen 9 7950X3D i czy to naprawdę najszybszy układ w ofercie czerwonych.
Nie zrozumcie mnie źle. Nie zmieniam swojej opinii, dotyczącej układu 7800X3D. Dalej uważam, że jest to jednym z lepszych i najbardziej opłacalnych procesorów do gier. No właśnie, a co w sytuacji, gdy używamy komputera nie tylko do rozgrywki, ale również do pracy? Jak udowodniły nasze wcześniejsze testy ten ośmiordzeniowy procesor, nie ma szans z zadaniami wielowątkowymi, zwłaszcza gdy konkurencyjne układy posiadają często nawet i dwa razy więcej jednostek obliczeniowych.
Z drugiej strony zdaję sobie sprawę z problemów, jakie dręczyły układy X3D podczas swojego debiutu. Te głównie dotyczyły oprogramowania czy samego Windowsa, który często nie radził sobie odpowiednio z zarządzeniem i rozdzielaniem zadań na poszczególne wątki. Jest to zatem doskonałą okazją, by nie tylko sprawdzić wydajność samego układu, ale też zweryfikować jak wyglądają wrażenia z użytkowania Ryzena 9 7950X3D? Przekonajmy się zatem czy to na pewno najszybszy procesor od AMD.
RYZEN 9 7950X3D – skomplikowana budowa i problemy z tym związane
AMD już od kilku generacji swoich procesorów korzysta z budowy chipletowej. Oznacza to, że układ zbudowany jest z mniejszych bloków. Te zawierające rdzenie obliczeniowe nazywamy CCD, jednak na płytce krzemowej znajdziemy także mostek sterujący I/O. Maksymalna ilość rdzeni w bloku CCD wynosi osiem. Oznacza to, że szesnastordzeniowy procesor zbudowany jest z dwóch takich modułów.
Niestety w przypadku Ryzena 9 7950X3D tylko jeden został wyposażony w powiększoną pamięć podręczna. Oznacza to, zatem że mówimy de facto o dwóch różnych układach umieszczonych na jednej płytce krzemowej. Jak już wiemy z wcześniejszej recenzji Ryzena 7 7800X3D, rdzenie wyposażone w 3D cache, pracują z dużo niższą częstotliwością. Maksymalny zegar Turbo dla tych jednostek wynosi ok. 5 GHz. Choć w głównej mierze wartość ta zależy od posiadanego chłodzenia.
Dla porównania rdzenie bez powiększonej pamięci cache według AMD mogą pracować nawet z taktowaniem 5,7 GHz. Tak duża różnica na pewno przełoży się na wydajność w obliczeniach wielowątkowych. Mimo że RYZEN 9 7950X3D posiada 16 rdzeni, jego TDP jest zaskakująco niskie – jedynie 120 W, a nie 170 jak miało to miejsce w przypadku pierwszych układów AM5.
Dodatkowo AMD zdecydowało się na zarządzanie programowe nowymi procesorami. Mowa tutaj o rozdzielaniu zadań zależnie od typu wykrytej aplikacji. W większości przypadków system, gdy wykryje, że uruchamiamy grę, przekieruje ją w całości na rdzenie wyposażone w powiększoną pamięć Cache. Oznacza to, jednak że w tym momencie korzystamy tylko z połowy mocy naszego procesora. Z tego też względu w testach wypada tak słabo Ryzen 9 7900X3D, który to posiada dwa moduły CCD składające się z 6 rdzeni.
Kupiłeś Ryzena X3D lepiej przeinstaluj system
No właśnie sterowanie poprawnym zarządzaniem pracą procesora przez system niestety wiąże się z pewnymi konsekwencjami. Bo by wszystko działało poprawnie, musi być spełnione kilka warunków. Przede wszystkim zainstalowane sterowniki chipsetu obsługujące jednostki X3D. Również aplikacja Xbox GameBar musi być aktualna i zgodna z wersją z usługi, która działa w tle. Czemu? Ponieważ to właśnie ten program odpowiada za rozpoznanie typu uruchomionego software i decyduje na ilu rdzeniach gra będzie działać.
Najprościej jest, co zaleca również samo AMD, przeinstalować system na nowo. Tak mamy 100% pewność, że wszystko zadziała. I choć nie chętnie to przyznaje, jest to prawda. Początkowo planowałem wykorzystać osobny nośnik z system, który używałem wcześniej podczas testów Ryzena 7 7800X3D. Niestety okazało, że mimo że Windows był instalowany “na czysto”, na potrzeby poprzedniej recenzji, nie działa prawidłowo po zastosowaniu nowego procesora. Różnica w wydajności po przeprowadzeniu kilku testów, wahała się od 4 nawet do 15%. Cóż pozostał mi tylko żmudny proces instalacji na nowo systemu oraz jego pełnej konfiguracji i tytułów, które wykorzystujemy w naszych testach.
Platforma testowa
- PROCESOR: AMD Ryzen 9 7950X3D
- PŁYTA GŁÓWNA: ASRock X670E Taichi
- RAM: G.Skill Trident Z5 Neo 32 GB 6000 CL30
- KARTA GRAFICZNA: Gigabyte RTX 4080 16 GB Eagle OC
- DYSK: WD Black SN850X, Kingston Fury Renegade 2 TB
- ZASILACZ: be quiet! Dark Power PRO 12 1500 W 80+ Titatnium
- CHŁODZENIE: Custom LC Dual 360 mm RAD
Ryzen 9 7950X3D – testy
Każdy z testów został przeprowadzony trzykrotnie, a na wykresach przedstawiane są średnie uzyskane wartości.
W testach starszych benchmarków jak Cinebench mamy bardzo wyrównany pojedynek pomiędzy Core i9-13900K a Ryzenem 9 7950X3D. Jednak wygranym okazuje się procesor AMD niewykorzystujący powiększonej pamięci Cache. Cóż różnica w taktowaniu ponad połowy rdzeniu miała spowodować gorszy rezultat. Dopiero w nowszych wersjach tego popularnego benchmarku zaczynamy zauważać sporą przewagę układów Intela. W R23, jak i 2024 7950X3D traci ok. 9%, choć warto zauważyć, że ostatnim teście jest w stanie wyprzedzić nawet 7950X. Czyżby nie tylko gry mogą skorzystać z powiększonej pamięci Cache?
Testy konwertowania wideo są dość niespójne. Widać, że benchmark X264 nie radzi sobie za dobrze z architekturą ZEN 4 procesorów AMD, przez co jednostki Intela dość mocno je wyprzedają. Zgoła odmienną sytuację widzimy w przypadku gdy korzystamy z kodeka H.265 w programie Handbrake. Tutaj to układy czerwonych wychodzą na prowadzenie, jednak po raz kolejny 7950X3D musi uznać wyższość modelu bez pamięci 3D Cache.
Przejdźmy teraz do testów 3DMark oraz wyników uzyskanych w grach. Wyniki z benchmarku Time Spy oraz Fire Strike w ustawieniach Extreme pokazują tylko rezultat osiągany przez sam procesor – tak zwany “CPU Score”. Te są poniekąd zgodne z tym, co już mogłem zaobserwować wcześniej. Nowszy test Time Spy po raz kolejny stawie niemal znak równości pomiędzy RYZEN 9 7950X a Core i9-13900K. Niestety w starszym Fire Strike dużą rolę odgrywa taktowanie samego procesora oraz ilość jego rdzeni. Z tego właśnie powodu to i9 jest w tym wypadku najwydajniejsza.
Z racji, że do testów w grach wykorzystaliśmy naszą najmocniejszą redakcyjną kartę graficzną – RTX 4080 od Gigabyte, postanowiłem sprawdzić wydajność nie tylko w rozdzielczości 1080p (Full HD), ale i 1440p (QHD).
Cóż no i pierwsza niespodzianka. W aż 9 na 11 sprawdzonych tytułów Ryzen 9 7950X3D wyprzedza Core i9-13900K. Jednak nie jest to nic nowego. Podobne wyniki osiągał dużo tańszy RYZEN 7 7800x3D. Dodatkowo w naszym zestawieniu znajdziemy gry, które o dziwo działają nawet lepiej na tej ośmiordzeniowej jednostce. Czyży jednak system nie był w stanie odpowiednio zarządzać pracą układu, czy może problem leży po stronie silników gier? Jak widać na przykładzie F1 22, są tytuły, w których to testowany procesor uzyskuje niemal 10% przewagę nad pozostałymi modelami. Szkoda, że jest ich tak mało.
Zwiększenie rozdzielczości do 1440p, zgodnie z przewidywaniami zmniejsza różnice pomiędzy testowanymi układami. Cóż większą rolę zaczyna odgrywać karta graficzna i nawet tak mocny układ, jakim jest RTX 4080 zaczyna być bottleneckiem w niektórych tytułach. Po raz kolejny 7950X3D osiąga niemal identyczne rezultaty jak 7800X3D.
Ryzen 9 7950X3D vs Core i9 14900K
Postanowiłem uzupełnić recenzję Ryzena 9 7950X3D o bezpośrednie porównanie z najnowszym procesorem od Intela – Core i9-14900K. Niebiescy jeszcze przed premierą twierdzili, że ich najnowszy układ w grach będzie szybszy nawet o ponad 20%. Cóż te twierdzenia został szybko zweryfikowane. W naszych testach jedynie Dziedzictwo Hogwartu, działa zauważalnie płynniej na nowym procesorze Intela. W pozostałych przypadkach różnice sięgają często 1% na korzyść jednego bądź drugiego układu. To nie wiele zważywszy na to, że procesor czerwonych często podczas rozgrywki pobiera nawet 50% energii mniej. Zapoznajcie się z recenzją Core i9-14900K, w której zestawiamy tę jednostkę z trzema najmocniejszymi od AMD.
Ryzen 9 7950X3D – pobór Energi i temperatury
Z racji, że podkręcanie jednostek wyposażonych w pamięć cache 3D jest niemal całkowicie zablokowane, przejdźmy do omówienia dwóch innych ważnych kwestii.
No właśnie, a jak wypada ten szesnastordzeniowy RYZEN pod względem kultury pracy. Wiemy już, że jednostki AM5 od AMD zostały tak zoptymalizowane, że nie przeszkadza im wysoka temperatura. Te są w stanie pracować z pełną wydajnością niemal na skraju zaleceń producenta. Nie inaczej jest w przypadku Ryzena 9 7950X3D. Co prawda maksymalna temperatura w przypadku układów X3D jest nisza i wynosi 89°C, jednak to takiej wartości możemy niemal stale oczekiwać przy obciążeniu układu. I to nie ważne czy mówimy o grach, czy o programach bądź benchmarkach.
To, co mnie ponownie zaskoczyło to pobór energii. Ten jak na szesnastordzeniową jednostkę jest naprawdę niski. Podczas rozgrywki nawet w najbardziej wymagającej grze był niemal identyczny z Ryzenem 7 7800X3D i oscylował w okolicach 60-80 Watów! Maksymalny odczyt podczas pełnego obciążenia wszystkich rdzeni wynosił niecałe 150 W!
Największy problem mam z oceną procesora Ryzen 9 7950X3D. Co prawda jest to wydajna jednostka pytanie tylko dla kogo? Jeżeli jesteś graczem i nie wykorzystujesz swojego komputera w innych celach niż rozgrywką to dużo lepszą opcją i tańszą opcją dla Ciebie będzie Ryzen 7 7800X3D. Z drugiej strony dla osób zajmujących się wyłącznie pracą, renderowaniem czy edycja filmów, lepiej sprawdzi się standardowy Ryzen 9 7950X, który po prostu ma wyższe taktowanie. Komu zatem można polecić Ryzen 9 7950X3D?
Osobom, którym zarówno zależy na wydajności wielordzeniowej w aplikacjach, jak i niechcących rezygnować z wysokiej ilości klatek w FPS. Cóż być może nie jest to najwydajniejsza czy najbardziej opłacalna jednostka, to na pewno znajdą się użytkownicy, którzy znajdą dla niej zastosowanie.
Ten tekst może zawierać linki afiliacyjne do naszych partnerów. Fakt ten nie ma żadnego wpływu na wartość merytoryczną tekstu. Jeśli jednak zdecydujesz się na zakupy za pośrednictwem któregoś z tych odnośników, redakcja otrzyma niewielką prowizję. Dzięki temu nadal będziemy mogli tworzyć dla ciebie wartościowe treści.
