Konfigurowanie i budowanie wymarzonego komputera do gier nie jest łatwym zadaniem. Na szczęście odpowiednie dobranie kilku podstawowych komponentów pozwoli znacznie lepiej przygotować się do tego procesu. Jednak myśląc o swoim nowym PC, często skupiamy się w głównej mierze na wyborze procesora, czy karty graficznej. Rzadko poświęcamy uwagę tak naprawdę najważniejszemu elementowi całego zestawu – zasilaczowi. To przecież od niego zależy czy nas system w ogóle się uruchomi, będzie pracował stabilnie, czy nie ulegnie awarii.
Spis treści
W przeciwieństwie do wielu innych komponentów, w przypadku zasilacza nie możemy oszczędzać. Zwłąszcza jeżeli wydałeś już sporo swojego budżetu na wspomnianą już kartę graficzną czy procesor. Zatem czym kierować się przy wyborze zasilacza?
Rodzaje zasilaczy do komputera
Podobnie jak większość podzespołów, tak i zasilaczem, który instalujemy w naszych komputerach, możemy podzielić zależnie od przeznaczenia czy od typu. Zacznijmy od pierwszej kategorii, w której znajdziemy jednostki przeznaczone do standardowych PC, komputerów przemysłowych, serwerów czy nawet specjalne jednostki przygotowane dla górników kryptowalut. Te mogą się różnic nie tylko wielkością, ale rodzajami zastosowanych wtyczek. Nawet jednostki stosowane w komputerach osobistych nie muszą być również kompatybilne między sobą. Częstą, niechlubną praktyką wśród producentów OEM (Acer, Dell, Lenovo, HP itd) jest stosowanie konstrukcji niekompatybilnych z klasycznym ATX.
Nawet w przypadku zasilaczy przeznaczonych do standardowych komputerów osobistych, mamy wiele różnych typów. Te również różnią się od siebie wielkością, a wybór jest mocno uzależniony od zastosowanej obudowy. Wyróżniany tutaj:
- ATX to najpopularniejszy format zasilaczy komputerowych. Przeważnie mają wymiary 150×86 mm, ale ich długość może wynosić od 140 do 220 mm. Ten konkretny zasilacz jest kompatybilne z większością obudów Midi-Tower czy Full-Tower.
- SFX to kompaktowe zasilacze o bardzo krótkich przewodach i wymiarach 125 x 63,5 x 100 mm. Stosowane często w obudowach ITX, gdzie są umieszczane zaraz przy płycie głównej.
- TFX to kolejny format przeznaczony dla kompaktowych obudów. Jego standardowe wymiary to 85 x 64 x 175 mm. Mocno upraszczając, SFX jest bardziej „kwadratowy”, a TFX “prostokątny”.
Oprócz powyższego istnieją inne, mniej popularne formaty takie jak: EPS, FlexATX, CFX, LFX. Możemy się też spotkać z zewnętrznymi zasilaczami, stosowanymi często w przypadku systemów jednopłytowych.
Producent zasilacza jest ważny
Przez wiele lat na różnych forach zrzeszających entuzjastów komputerowych, dyskutowano na temat tzw. “czarnej listy” producentów zasilaczy, których należy unikać. Warto sprawdzić, czy nasz komputer nie jest wyposażony w taką jednostkę. Niestety, nadal zdarza się, że tanie zasilacze są montowane przez nieuczciwych sprzedawców (zwłaszcza z portali aukcyjnych) w gotowych zestawach, którzy polegają na nieświadomości kupujących.
Należy również mieć świadomość, że nie wszystkie znane firmy produkują swoje jednostki. Niestety, w przypadku zasilaczy, outsourcing jest częstszym zjawiskiem niż wśród innych komponentów. Niestety często informacje te nie są jawne i trudno uzyskać konkretną odpowiedź. Nawet strony pokroju Realhardtechx nie są już aktualizowane i nie znajdziemy na nich najnowszych modeli.
Jednak dalej śmiało możemy założyć, że większość dostępnych nawet nowych zasilaczy jest produkowana niezmiennie przez Seasonic, CWT, Delta Electronics, FSP, AcBel czy Great Wall. Jednakże proszę nie rozumcie mnie źle – to nie oznacza, że wszystkie zasilacze są takie same!
Fakt, że dwie jednostki różnych producentów wychodzą z tej samej fabryki, nie oznacza, że są identyczne. Nadal zalecamy trzymanie się znanych producentów takich jak be Quiet!, SeaSonic, Cooler Master czy Corsair. Często są oni zaangażowani we wszystkie etapy projektowania zasilacza, a jedynie zlecają jego produkcję innym firmom. Również długość okresu gwarancji może być wskazówką dotyczącą jakości urządzenia. Producent, który jest pewny jakości i używa wysokiej klasy komponentów, nie będzie miał problemów z udzieleniem nawet 10-letniej gwarancji.
Zasilacza do komputera – jakiej mocy potrzebujemy ?
Chociaż istnieje kilka ważnych parametrów, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze zasilacza, tak jak w przypadku każdego komponentu komputera PC, zidentyfikowanie jednego z najważniejszych czynników jest bardzo proste. Nie musisz przeglądać testów porównawczych czy czytać recenzji, aby wiedzieć, jakiej mocy wyjściowej potrzebujesz. W tym celu możemy skorzystać z prostych kalkulatorów dostępnych na stronach producentów jak BeQuiet czy Cooler Master.
Wybierając podzespoły z listy, otrzymamy przybliżoną moc naszej konfiguracji. Często ta wartość jest nieco zawyżona, ale pozwala uniknąć ryzyka wyboru zbyt słabego zasilacza. Zbyt słabe jednostki mogą powodować niestabilność systemu lub jego wyłączanie podczas dużego obciążenia. Ostatnią rzeczą, której chcemy uniknąć, jest nagłe wyłączenie komputera w trakcie ważnej rozgrywki online lub długiego procesu renderowania. Idealnym rozwiązaniem jest wybór jednostki, która zapewni dodatkową rezerwę mocy na wypadek przyszłej rozbudowy naszego PC. Mocniejsze zasilacze przeważnie zapewniają również cichszą pracę, ponieważ przy mniejszym obciążeniu układ chłodzenia (wentylator) będzie działał wolniej.
Warto zwrócić uwagę, czy deklarowana przez producenta moc dotyczy tylko linii zasilania 12 V, czy też wszystkich napięć. W dzisiejszych czasach zarówno procesory, jak i karty graficzne są zasilane głównie napięciem 12 V. Dlatego też Intel wspiera wprowadzenie standardu ATX12VO, który obejmuje zasilacze wyposażone tylko w 12 V. Niestety, nadal można spotkać w sprzedaże modele zasilaczy, w których deklarowana moc wynosi 600 W, ale tylko połowa z nich jest przeznaczona dla kluczowych komponentów.
Zasilacz do komputera – wydajność energetyczna, o co chodzi z tym całym 80+
Moc to tylko jedna miara wydajności zasilacza. Drugim, ważnym kryterium jest jego ocena wydajności energetycznej. Parametr ten określa, ile mocy jest tracone, przez posiadaną przez nas jednostkę, jako ciepło.
By lepiej zobrazować to zagadnienie, posłużmy się przykładem. Jeżeli nasz komputer pod obciążeniem wymaga 400 Watów mocy, a posiadany przez nas zasilacz ma sprawność 85%, oznacza to, że z gniazdka zostanie pobrane aż 470 W. Niska sprawność energetyczna, może znacząco wpływać na wysokość rachunku za energię. Wybór bardziej wydajnego zasilacza pozwoli nie tylko zaoszczędzić trochę gotówki, ale i zapewni chłodniejszą i cichszą pracę naszego komputera.
Dla ułatwienia identyfikacji efektywności zasilaczy opracowano program certyfikacji – 80 Plus. W swojej podstawowej wersji zapewnia on sprawność na poziomie 80%. Istnieją również wyższe klasy, takie jak Bronze, Silver, Gold, Platinum i Titanium. Aby uzyskać certyfikat 80 Plus, zasilacz musi utrzymać określoną wydajność przy różnych poziomach obciążenia: poniżej 20%, 50% i 100%. Mimo że za badania odpowiadają niezależne laboratoria i ten system nie jest idealny, ponieważ nie bierze pod uwagę choćby jakości użytych komponentów.
Dodatkowo niektórzy, mniej znani producenci, potrafią umieszczać naklejkę, niemalże identycznie wyglądającą, ale nie mającą realnego potwierdzenia w osiągalnych wynikach. Dlatego też przed zakupem warto przeczytać recenzje i opinie innych użytkowników tego samego urządzenia.
Jakie okablowanie do zasilacza do komputera?
Na początku artykułu wspominaliśmy o podziale zasilaczy zależnie na typ oraz ich wielkość. Trzecią kategorią jest rodzaj zastosowanego okablowania. Możemy je podzielić na trzy rodzaje: z kablami przymocowanymi na stałe, półmodularne oraz w pełni modularne jednostki. Im większa liczba odłączalnych przewodów w zasilaczu, tym łatwiej zarządzać nimi w obudowie komputera. Elementy takie jak dodatkowy oplot, jednolity kolor i płaskie wiązki mają również wpływ na ten proces jak i ogólną estetykę.
Przy wyborze nowego zasilacza zwróć szczególną uwagę na ilość dostępnych przewodów potrzebnych do komponentów takich jak choćby karta graficzna czy dyski twarde. Nie wystarczająca ilość może uniemożliwić podłączenie posiadanych przez ciebie komponentów. Nie zaleca się też korzystania z różnego rodzajów adapterów czy przejściówek (np. molex do PCIe), zwłaszcza w przypadku wydajnych kart graficznych, które potrzebują dużo mocy do poprawnej pracy. Wyjątkiem w tym przypadku mogą być konstrukcje Nvidi RTX serii 4000. Te przeważnie wyposażone zostały w złącze zasilanie PCIe 5.0 – (12VHPWR), w które wiele z zasilaczy nie zostało wyposażone. Z tego względu sam producent tych układów dołącza do zestawu specjalny adapter.
Warto pamiętać, że odłączane przewody zazwyczaj pasują tylko do określonych serii zasilaczy. Nie zaleca się podłączania przewodów od innego producenta do posiadanych zasilaczy, nawet jeśli wtyczka wydaje się taka sama i pasuje. Nie ma gwarancji, że układ pinów zasilających i uziemiających jest taki sam.
ATX 3.0, co daje nowy standard
Przez lata konstrukcja zasilaczy komputerowych niewiele zmieniła. Standard ATX 2.3 opracowany w 2008 roku i śmiało można powiedzieć, że był tylko odświeżany, dodając kolejne opcje dotyczące stanów niskiego poboru (Sleep mode), czy ogólne wymagania co do sprawności energetycznej nowo powstałych modeli.
Rewolucja nastąpiła w styczniu 2022 roku, w którym to Intel zaprezentował specyfikację ATX 3.0. Największą nowością było wprowadzanie nowego standardu złącza, służącego do zasilania karty graficznych – wspomniane już wcześniej 12VHPWR. To zostało przygotowane tak by zapewnić kompatybilność z nowym sprzętem, który będzie pobierał pod obciążeniem jeszcze więcej energii. Nowa wtyczka często też nazwana PCIe 5.0 jest w stanie zapewnić nawet 600 W mocy. Dla porównania pojedyncze 8-pinowe złącze PCIe umożliwiało tylko na 150 W. Takie rozwiązanie pozwoli producentom kart graficznych na zaoszczędzenie miejsca na płytce krzemowej.
Nowe złącze 12VHPWR jest nie tylko mniejsze i zapewnia moc 600 W. Poza standardowymi 12 stykami służącymi zasilaniu, dodano do niego 4 styki sygnałowe, które służą do komunikacji urządzenia (karty rozszerzeń, karty graficznej) z zasilaczem. Czegoś takiego zasilacze ATX 2.X nie potrafiły! Dzięki temu karta graficzna “wie” jak mocno może odciążyć zasilacz, a ten z kolei dostarcza dla niej zawsze odpowiednią moc.
Dodatkowo wszystkie nowe zasilacze ATX 3.0 muszą być w stanie zapewnić nawet trzykrotnie wyższą moc dla wszystkich urządzeń zasilanych przez wtyczkę 12VHPWR. Oznacza to, że chwilowe zapotrzebowanie na energię może wynosić w przypadku najwydajniejszych modeli prawie 1800 W. Mimo,że taki skok zapotrzebowania energetycznego średnio trwa ok. 100 ms. to w przypadku zasilaczy poprzedniej generacji powodowałby włączenie się zabezpieczeń (OCP), co kończyłoby się nagłym wyłączeniem komputera.
Najlepsze zasilacze do komputera 2024 – do 500 W
Modele w tym przedziale mocy nie są używane w rozbudowanych systemach komputerowych. Przeważnie też i obudowy, w których je instalujemy, nie należą do najpojemniejszych. Celem uproszczenia procesu przyszłej instalacji, początkowo chciałem skupić się na modelach posiadających przynajmniej częściowo modularne okablowanie. Nie było to łatwe zadanie, ponieważ ilość zasilaczy z takim rozwiązaniem jest dość mocno ograniczona. Nie chciałem również polecać konstrukcji, które kosztują krocie, niejednokrotnie przewyższając ceną inne komponenty. Zasilacze dysponujące mocą 500 W idealnie sprawdzą się w komputerach biurowych, podstawowych służącym rozrywce jak gry oraz pochłanianiu treści multimedialnych. Mogą też stanowić idealną podmiankę w starszych jednostkach, z niższym zapotrzebowaniem na prąd.
GIGABYTE P450B 450W 80 Plus Bronze
P450B 450W to bazowy model od Gigabyte o mocy 450 W, przeznaczony do komputerów biurowych i podstawowych systemów do gier. Posiada certyfikat 80 Plus Bronze, co oznacza, że jest w stanie dostarczyć co najmniej 85% swojej mocy znamionowej wydajność przy typowym obciążeniu. P450B wykorzystuje konstrukcję pojedynczej linii zasilania +12 V, która może dostarczyć do 36 A mocy. Posiada również szereg zabezpieczeń, w tym zabezpieczenia przed przeciążeniem, przepięciem, zwarciem i nadmierną temperaturą. Został wyposażony w wentylator 120 mm wentylator, który zapewnia nie tylko odpowiednie chłodzenie, ale gwarantuje cichą pracę. Zasilacz jest objęty 3-letnią gwarancją producenta.
COOLER MASTER Elite Nex White 500W
Zasilacz od COOLER MASTER to jedna z tańszych konstrukcji od tego producenta. Model ten dysponuje mocą wynoszącą 500 W. Jest ona dostępna poprzez pojedynczą linię zasilania 12 V z maksymalnym obciążeniem wynoszącym 38 A. Za chłodzenie konstrukcji odpowiada wentylator, także o średnicy 120 mm. Oczywiście wszystkie zabezpieczania są dostępne, a aktywny układ PFC zapewnia sprawność energetyczną zgodna z normą 80+plus White. Elite Nex White to konstrukcja niemodularna, oznacza to, że wszystkie przewody są do niej podłączone na stałe. Okres gwarancji wynosi 3 lata.
Be quiet! Pure Power 11 CM 400
Be quiet! firma, która za dywizję dosłownie bierze swoją nazwę (po polsku „bądź cicho!”), przez lata dostarcza nam konstrukcje słynące z bezgłośnej pracy. Model dysponujący mocą 400 W jest najdroższy z proponowanych zasilaczy do 500 W. Wyróżnikiem jego na tle konkurencji jest zgodność z normą 80+ Gold, zapewniającą sprawność energetyczną na poziomie 92%. Moc w tym przypadku podzielona jest na dwie osobne, mocne linie 12 V. Tutaj również możemy liczyć na pełen zestaw zabezpieczeń, dbających by komponenty komputera nie uległy uszkodzeniu w wyniku przepięcia prądu.
Dodatkowo producent zdecydował się na użycie cyfrowych przetworników mocy oraz kontrolera IC nimi zarządzającego. Zrezygnowano również z transformatorów do generowania napięć 3,3 V oraz 5 V. Zamiast tego zasilacz jest wyposażony w konwerter napięć stałych DC-DC. Świadczy to z jak bardzo zaawansowaną i nowoczesną konstrukcją mamy do czynienia. Za chłodzenie odpowiada tutaj 120 mm wentylator, ze znanej serii Pure Wing. Jednostki te słyną z bardzo cichej i wydajnej pracy. Be quiet udziela 5-letniej gwarancji na swój produkt.
Najlepsze zasilacze do komputera 2024 – do 850 W
Aktualnie najpopularniejsze jednostki, na rynku. Zasilacze o tej mocy spotkamy zarówno w rozbudowanych komputerach gamingowych, jak i stacjach roboczych. Jednakże należy pamiętać, że do najmocniejszych konstrukcji NVIDII z rodziny Ada Lovelace, zalecane są jednostki powyżej 800 W. W tym przedziale swoją uwagę zwróciłem na modele zapewniające większą sprawnością energetyczną.
ENDORFY Vero L5 600W 80 Plus Bronze
Pierwszym polecanym przez nas zasilaczem w tej kategorii będzie konstrukcja rodzimego producenta – ENDORFY (dawne SilentiumPC). Mimo że model dysponuje mocą 600 W oraz nie posiada modularnego okablowania, wyróżnia go cena – niecałe 300 zł. Z tego względu często polecam tę jednostkę w naszych zestawach. W zamian za to otrzymujemy zasilacz o sprawności zgodnej z certyfikatem 80+ Bronze, wyposażony w zabezpieczenia OPP, SCP, OVP, SCP, UVP. Pamiętajcie jednak, że Vero L5 600W ten wyposażony jest tylko w dwie wtyczki 8-pin do zasilania kart graficznych. Biorąc jednak pod uwagę cenę, zalecamy go to tańszych konfiguracji z procesorami i5 czy Ryzen 5 oraz kartami graficznymi o TDP nieprzekraczającym 280 W (np. RX 7800 XT)
CORSAIR RM750e 750W 80 Plus Gold
Pierwsza w pełni modularna jednostka, będąca jedną z najtańszych konstrukcji z tym rozwiązaniem i zarazem spełniającą wymogi normy 85+ Gold. Oczywiście zasilacz jest wyposażony pełen zestaw zabezpieczeń. Za chłodzenie odpowiada wciąż 120 mm wentylator. Z racji, że mamy do czynienia z zasilaczem w standardzie ATX 3.0 do naszej dyspozycji znajdują się nie tylko trzy 8-Pinowe wtyczki do zasilania naszych kart graficznych. CORSAIR RM750e posiada również 16-pinowe złączę 12VHPWR, które wykorzystują najnowsze GPU od NVIDII. Dużym plusem są również elastyczne, płaskie wiązki okablowania, które ułatwiają zarządzanie nimi. Producent udziela 7-letniej gwarancji. W ofercie producenta znajdzie również jednostki z serii RM dysponujące mocą 850 oraz 1000 Watów.
MSI MAG A850GL 850W 80 Plus Gold
MSI MAG A850GL to wysokiej klasy zasilacz, który idealnie nadaje się do komputerów do gier i innych wymagających zastosowań. Jego moc znamionowa wynosi 850 W. Polecana jednostka podobnie jak wcześniejszy Corsair jest zgodny ze standardem ATX 3.0. Zasilacz posiada również certyfikat 80 Plus Gold. Poza 16-pinową wtyczką 12VHWPR, do zasilania kart graficznych dyspozycji mamy aż 4 złącza 8-pin PCIe do zasilania kart graficznych oraz 8 wtyczek SATA do zasilania dysków twardych. Pozwoli to na zbudowanie wydajnej stacji roboczej czy szybkiego komputera gamingowego. Zasilacz dysponuje wszystkimi zabezpieczeniami – w tym OCP chroniącym przed zbyt wysokim poborem prądu. Produkt objęty jest 5-letnią gwarancją.
Najlepsze zasilacze do komputera 2024 – powyżej 850 W
Jak już wspomniałem wcześniej, to właśnie te jednostki są zalecane, jeżeli myślimy o wyposażeniu naszego komputera w kartę pokroju RTX 4080, RX 7900 XTX czy RTX 4090. Należy jednak pamiętać, że jeżeli myślimy o podkręceniu naszego komputera, który posiada tak wydajne podzespoły, to należy wziąć pod uwagę modele dysponujące mocą większą niż 1000 W. Z racji, że mówimy o jednostkach, polecanych do topowych konfiguracji skupiłem się wyłącznie na modelach ATX 3.0.
Be Quiet! Pure Power 12 M 1000W 80 Plus Gold
Jeden z tańszych zasilaczy, bo kosztujący niespełna 800 zł, za to mogący pochwalić się wysokim certyfikatem 80+ Gold oraz mocą 1000 Watów. Zapewnia on sprawność energetyczną wynosząca 93,1%. Zasilacz o takiej mocy bez problemu poradzi sobie z rozbudowanymi stacjami roboczymi czy potężnymi komputerami gamingowymi, zostawiając też zapas na przyszłą rozbudowę. Jeżeli myślicie o zakupie zestawu komputerowego z RTX 4080, w komplecie z mocnym procesorem i jego podkręceniu będzie potrzebowali już tak mocnej jednostki. Producent udziela aż 10-letniej gwarancji, a w swojej ofercie ma także modele ATX 3.0 z serii Pure Power 12 dysponujące mocą 850 , oraz 1200 Watów.
DEEPCOOL PX1000G 1000W
Tak ten znany producent chłodzeń dla naszych procesorów i obudów, w swojej ofercie ma również zasilacze. DEEPCOOL PX1000G dysponuje mocą 1000 W. Podobnie jak w przypadku polecanego wcześniej Be quieta dostępny jest również w stosunkowo niskiej cenie oscylującej w okolicach 800 zł. To niewiele zważywszy na duży zapas mocy oraz zgodność z normą 80 Plus Gold. PX1000G posiada szereg zabezpieczeń, takich jak OPP, OVP, SCP, OTP, OCP i UVP. Produkt objęty jest 10-letnią gwarancją. Warto też wspomnieć, że w sklepach znajdzie zarówno wersję czarną, jak i białą, co pozwoli lepiej dopasować zasilacz oraz okablowanie do waszej obudowy. Dodatkowo producent przygotował warianty dysponujące mocą 850 oraz 1200 Watów dla bardziej wymagających użytkowników.
CORSAIR HX1000i 1000W 80 Plus Platinum
Jeden z droższych zasilaczy w zestawieniu, bo kosztujący ponad 1200 zł, za to mogący pochwalić się jednym z wyższych certyfikatów 80+ Platinium. Oczywiście w tej cenie otrzymujemy w pełni modularną jednostkę o mocy 1000 Watów. Jest ona dostarczana jedną linią 12V (83,3A). Jednostka poradzi sobie z zasilaniem nawet najmocniejszych kart graficznych. Do naszej dyspozycji otrzymujemy 4 wtyczki PCIe 8 PIN oraz jedną w nowym standardzie 12VHPWR mogącą dostarczyć nawet 600 Watów. Dodatkowo zasilacz został wyposażony w złącze USB-C. Dzięki niemu możemy w pełni monitorować parametry pracy w oprogramowaniu ICUE, znanym choćby z systemów chłodzeń tego producenta.
Zasilacz komputerowy jest kluczowym elementem naszego PC. Śmiało, można go nazwać sercem, które dostarcza niezbędny prąd do pracy komponentów. Oczywiście wybór odpowiedniej jednostki nie jest łatwy, ale nie należy tego lekceważyć ani marginalizować. Poświęcenie trochę czasu, aby upewnić się, że nowy zasilacz zapewnia komponentom komputera niezawodne, stałe i bezpieczne zasilanie, pozwoli zaoszczędzić ogromne ilości czasu w dłuższej perspektywie i uniknąć przyszłych problemów. Mam nadzieję, że wszystkie te wskazówki ułatwią wybór odpowiedniego zasilacza.
